Deze update omvat een verdere vergelijking inzake vloer- en terreinoppervlaktes met de Britse Uniclass en de ISO 12006-2.
De ISO 12006-2 bevestigt eigenlijk mijn stelling dat er twee invalshoeken zijn nl. enerzijds een organisatie / mensen die de ruimtes gebruiken en anderzijds een classificatie t.b.v. het verwerken van statistische gegevens waarbij men vertrekt van een "construction complex" dat een samenstelling is van "Construction entities" die op hun beurt opgebouw zijn uit "Construction elements".
Daar waar CCS enkel een lijst "entities" kent, biedt de Uniclass zowel een lijst "complexes" als "entities". Ik heb ze naast elkaar gezet en toegevoegd aan de AS1_development_code.
Volgens de definitie van de ISO 12006-2, zou je verwachten dat de lijst "enitites" of een breakdown is van de lijst "complexes" of een aparte keuzelijst die voor elk complex geldig is.
Geen van beide is het geval. Ook de nummering is bijzonder slordig in elkaar gezet. M.a.w. voor de codering inzake het aspect "gebruiksfuncties" blijf ik bij onderstaand voorstel gebaseerd op de CCS.
Binnen BouwData is de development code bedoeld om alle informatie m.b.t. locatie te kanaliseren en om o.a. volgende vragen te beantwoorden:
- Wat is de verhouding tussen de totale oppervlakte die er gebouwd wordt en de netto bruikbare oppervlakte ? Vroeger was een ratio van 85% bijzonder goed maar wat gaat de impact zijn van de dikke wanden bij passiefbouw ?
- En van die netto bruikbare oppervlakte, hoeveel kan er van verhuurd of verkocht worden ?
M.a.w. hoeveel oppervlakte wordt er opgesoupeerd aan gemeenschappelijke circulatiewegen en technische ruimtes ? - Is er een standaardisatie mogelijk voor een globaal vlekkenplan dat gehanteerd kan worden tijdens de ontwikkeling van het project ?
- Als Mevr./Mr. X de standaard voorziene vloertegel wenst te vervangen door parket, kan dan de betrokken oppervlakte via een eenvoudige selectie uit de bestaande metingen gehaald worden of moet de koperbegeleider voor iedere vraag van Mevr. /Mr.X een nieuwe opmeting maken ?
- Eenzelfde vraag voor de facility manager die de wanden van de gemeenschappelijke gangen van een nieuwe schilderlaag wilt voorzien, in eerste instantie de eerste drie verdiepingen en binnen twee maanden de bovenste drie verdiepingen.
M.a.w. we zitten op de "rode bol" en willen van daaruit communiceren met mensen die vanuit een ander oogpunt naar het bouwproject kijken.
Laat ons beginnen met de simpelste vraag: hoeveel m² telt ons gebouw ? De VMSW heeft een meetcode, er is de BACS, de BVS en ook elke subsidiërende overheid heeft wel een eigen manier waarop ze m² aangeleverd willen krijgen. Nochtans is de meest recente norm de NBN EN 15221-6:2011 Metingen van oppervlakte en ruimte in facility management. En gezien deze partij het langst met het gebouw bezig is, zou het mij een logische eerste stap lijken om met z'n allen deze norm consequent te gaan toepassen.
Deze NBN EN 15221-6:2011 biedt opmetingsregels, een codering en omschrijvingen en heeft een duidelijke break-down structuur.
- Level Area (LA) = Non-functional Level Area (NLA t.t.z. vides en open schachten) + Gros Floor Area (GFA)
- Gros Floor Area (GFA) = Exterior Construction Area (ECA d.i. de volledige dikte van de buitenwand incl vaste constructies aan de buitenkant) + Internal Floor Area (IFA)
Hier verschijnt er m.a.w. al een handige tool om de impact van de dikke wanden bij passiefbouw te gaan monitoren - Internal Floor Area (IFA) = Interior Construction Area (ICA d.i. de dragende kolommen en wanden incl. hun afwerking maar m.u.z. van de buitenwanden want deze zitten in de ECA) + Net Floor Area (NFA)
- Net Floor Area (NFA) = Partition Wall Area (PWA d.i. alle niet dragende muren incl. hun afwerking) + Net Room Area (NRA)
De Net Room Area kent een aanzet tot classificatie m.n.:
- Technical Area (TA)
- Circulation Area (CA)
- Amenity Area (AA - d.i. toiletten, badkamers, doucheruimtes, kleedkamers, ruimtes voor onderhoudsdiensten, ...)
- Primary Area (PA)
Voor de indeling van de Net Room Area zijn er echter ook nog andere classificatiemogelijkheden. Bovendien biedt deze norm ook geen antwoord op de vraag naar een globaal vlekkenplan gezien de classificatie pas start vanaf de netto vloeroppervlakte per ruimte. Iets wat bij de ontwikkeling van een project nog niet relevant is simpelweg omdat de structuur en technieken nog uitgedokterd moeten worden.
Nederland kan ons, voor wat dit laatste betreft, ter hulp schieten. Daar mag je een bouwwerk neerpoten van zodra het voldoet aan het Bouwbesluit. En het Bouwbesluit legt regels vast inzake brandveiligheid, ventilatie, ... afhankelijk van de functie dat jouw bouwwerk gaat vervullen. Om e.e.a. te stroomlijnen, hanteren ze 12 gebruiksfuncties.
CCS (net zoals tabel 0 van de BB-SfB trouwens) hanteert enerzijds een classificatie van gebouwen o.b.v. hun functie en anderzijds een classificatie van ruimtes, ook o.b.v. hun functie.
Maar zeer veel projecten zijn gemengd en daarom sluiten de 12 gebruiksfuncties, mijns inziens, beter aan bij de praktijk.
Let wel, dit is evenmin exacte wetenschap ! De hal kan ook als gemeenschappelijke ruimte voor alle functies die het gebouw herbergt, aangemerkt worden, net zoals de technische ruimte en de toiletten.
Wat wel duidelijk is, is dat, wil men kostenkengetallen krijgen voor volgende projecten men steeds aan alle componenten de gebruiksfunctie moet blijven koppelen en dit t.e.m. het einde van de uitvoering. Enkel hierdoor worden ook alle meer-en minwerken juist gekanaliseerd. Iets wat we tot op vandaag nog niet gewoon zijn om te doen.
De Level Area uit de NBN EN 15221-6:2001 gaat dus twee richtingen uit: enerzijds een verdere opsplitsing conform deze norm zoals hierboven omschreven maar anderzijds, in een apart "circuit", ook een opsplitsing naar gebruiksfunctie.
Het Bouwbesluit kent benamingen en definities maar geen codering. Gezien de filosofie overeenstemt met de CCS entities, kunnen we daar te rade gaan om tot een praktische lijst te komen:
- LA_AA = level area m.b.t. de woonfunctie
- LA_AB = level area m.b.t. de logiesfunctie
- LA_AD = level area m.b.t. de celfunctie
- LA_AE = level area m.b.t. de kantoorfunctie
- LA_AF = level area m.b.t. de industriefunctie
- LA_AG = level area m.b.t. de winkelfunctie
- LA_AH = level area m.b.t. de onderwijsfunctie
- LA_AJ = level area m.b.t. de gezondheidsfunctie
- LA_AL = level area m.b.t. de sportfunctie
- LA_AN = level area m.b.t. de bijeenkomstfunctie
- LA_AP = level area m.b.t. de overige gebruiksfunctie
Bovenstaande lost evenwel de problemen van de koperbegeleider of facility manager belast met het onderhoud niet op. Hij/zij moet vlot ruimtes kunnen identiferen. Inzake verdere onderverdeling van de TA, CA, AA en PA doet de norm NBN EN 15221-6:2011 enkel een suggestie in bijlage C. M.a.w. de deur voor communicatie problemen wordt hier opnieuw open gezet.
CCS biedt met zijn classificatie voor ruimtes een oplossing.
Maar dit impliceert dat we de NBN EN 15221-6:2011 slechts gebruiken tot op het niveau van Net Room Area en daarna als volgt verder gaan:
- A?? Space for human needs and human activity
- C?? Storage space
- D?? Space for technical systems
- E?? Space for infrastructure
- Z?? Undefined
CCS kent vervolgens een Niv.2 en een Niv.3 waarbij ze in totaal 89 soorten ruimtes definiëren.
De Uniclass biedt eveneens een classificaties voor ruimtes. Beide voldoen aan de ISO 12006-2. Ook de Uniclass telt drie niveaus maar somt in totaal 658 ruimtes op !
Hieronder de hoofdindeling van de Uniclass;
- SL_20 Administrative, commercial and protective service spaces
- SL_25 Cultural, educational, scientific and information spaces
- SL_30 Industrial spaces
- SL_32 Water and land management spaces
- SL_35 Medical, health, welfare and sanitary spaces
- SL_40 Recreational spaces
- SL_42 Sport and activity spaces
- SL_45 Residential spaces
- SL_50 Wates disposal spaces
- SL_55 Piped suplly spaces
- SL_60 Heating, cooling and refrigeration spaces
- SL_70 Electrical power generation and lighting spaces
- SL_75 Communiations, security, safety and protections spaces
- SL_80 Transport spaces
- SL_90 Circulation and storage spaces
Grote vraag: welke hanteren we het best ?
Vermoedelijk zal de vraag voor een grote aannemer/facility manager die met grote projecten werkt anders zijn dan voor een klein architectenbureau dat particuliere woningen ontwerpt.
Als ik op beide Excel lijsten een autofilter zet en ik typ "kitchen" in dan krijg ik bij CCS 1 antwoord nl. "AEA Kitchen".
Bij Uniclass heb ik meer keuze maar met een moeilijkere code nl.:
- SL_35_60_56 non-domectic kitchens
- SL_45_10_23 domestic kitchens
- SL_45_10_44 kitchen-dining rooms
Als ik dezelfde oefening doe met "bedroom" dan krijg ik bij CCS lik op stuk. Daar moet ik mij dus behelpen met "AAA Room". Bij Uniclass vind ik opnieuw drie mogelijkheden nl.:
- SL_45_10_08 bedroom-studies
- SL_45_10_09 bedrooms
- SL_45_10_57 nursing home bedrooms
Als je over software beschikt die het selecteren zoals bij een autofilter in Excel toelaat - nl. je begint gewoon te typen en de keuzemogelijkheden beperken zich naarmate je verder typt - dan lijkt de Uniclass de meest geschikte keuze. Moet je telkens via een dropdown de hele lijst door dan is zelfs CCS een hele boterham om telkens door te scrollen.
Wat ik niet zou aanraden is zelf een mengvorm te gaan samenstellen want dan maak je de communicatie met andere stakeholders bijzonder moeilijk. Het is in elk geval een discussie die ook in Cluster BIM gevoerd moet worden.
De CCS communicatie inzake locatie begint steeds met één van volgende items:
- [C] Construction Complex
- [E] Construction Entity
- [S] Storey
- [Z] Zone (kan best gekoppeld worden aan de gebruiksfuncties van het Bouwbesluit, eventueel verder uitgesplitst in afdelingen indien deze commercieel-financieel apart behandeld worden)
- [B] Built Space
- [A] Activity Space (om grote ruimtes waarin meerdere activiteiten plaats vinden te kunnen afbakenen bv. een open keuken)
Als volgende stap gebruikt CCS prefixen. De belangrijkste in deze context zijn:
% voor een type-ID om bv. alle toiletruimtes van een gebouw in één keer te selecteren - [E]%ABB
# voor een product-ID om bv. één specifiek toilet in een gebouw, i.c. ruimte nr 1, te selecteren - [E]#ABB1
- voor een multi-level-product-ID om iets dat aan meerdere selectie criteria moet voldoen bv. toilet nr 1 op de 2de verdieping van gebouw nr 4 [C]-E4.S2.ABB1. Deze laatste leest men van links/grof naar rechts/fijn.
In totaal moet de quantity surveyor volgende dropdownlijsten ter beschikking hebben / aanmaken, wil hij/zij de band met de "rode bol" behouden:
- Project overkoepelende lijsten:
- break-down lijst van Level Area naar Net Room Area conform de NBN EN 15221-6:2011
- keuzelijst met de 12 gebruiksfuncties conform het Bouwbesluit
- keuzelijst met de ruimtes: hier zijn er zes mogelijkheden nl. CCS niv 1, CCS niv 2, CCS niv3, Uniclass niv 1, Uniclass niv 2 of Uniclass niv 3
- Specifiek per project:
- numerieke keuzelijst met oplijsting bouwwerken in het project [E]
- numerieke keuzelijst met oplijsting bouwlagen in het project [S]
- numerieke keuzelijst met oplijsting zones [Z]
- numerieke keuzelijst met oplijsting fysiek afgescheiden ruimtes in het project [B]
- numerieke keuzelijst met oplijsting niet-fysiek afgescheiden ruimtes in het project [A]
Eens deze basislijsten klaar, begint de fun om te taggen of het klassieke opmetingswerk in een Excel file met dropdownlijsten en een autofilter.
Een behoorlijk monnikenwerk maar dat is een puzzel van 1000 stukjes ook. Het verschil met de puzzel is dat eens deze klaar, het een volstrekt statisch gegeven is dat je in het beste geval in een kader aan de muur hangt. Terwijl na dit werk je in een oogwenk iedereen in het team locatie gebonden informatie kan geven.
Alle projectoverkoepelende lijsten incl. toelichting en voorbeelden zijn verwerkt in de Excel AS1_development_code_v.1.0.
Er is dus nu versie 2.0 beschikbaar waarbij ter info de vergelijking tussen Uniclass complexes, Uniclass entities en Uniclass spaces is toegevoegd.
Als eerste tabblad zijn de projectoverkoepelende lijsten opgenomen en als tweede tabblad de projectgebonden lijsten die bij iedere start van een project opgemaakt moeten worden
LinkedIn
Twitter
)